CANTOQUE SYNGUR HJÁLMAR

CANTOQUE SYNGUR HJÁLMAR

MYRKIR MÚSÍKDAGAR Í HALLGRÍMSKIRKJU
Sunnudagur 26. janúar kl 17.00
Cantoque ensemble
Steinar Logi Helgason stjórnandi
Miðasala fer fram í Hallgrímskirkju og á tix.is
Miðaverð 3.900 kr.

Tónleikar Cantoque Ensemble á Myrkum músíkdögum 2025 eru helgaðir kórtónlist Hjálmars H. Ragnarssonar þar sem hópurinn flytur glænýtt verk Hjálmars sem hann samdi sérstaklega fyrir kórinn í tilefni tónleikanna. Einnig verða fluttir þættir úr Messu (1989) ásamt fleiri verkum eftir Hjálmar. Á undan tónleikunum ræðir Hjálmar H. Ragnarson við sýningarstjóra hátíðarinnar um tónskáldaferilinn og tilurð þeirra verka sem flutt verða á tónleikunum. Tónskáldaspjallið hefst kl. 16.

Stjórnandi á tónleikunum er Steinar Logi Helgason.
Tónleikarnir eru haldnir í samstarfi við Myrka músíkdaga.

Cantoque Ensemble er átta til tólf radda atvinnusönghópur sem inniheldur marga af bestu söngvurum landsins, bæði á sviði snemmtónlistar, nútímatónlistar og óperu. Meðlimir hópsins hafa margir hverjir sungið hlutverk á sviði Íslensku óperunnar og víðar, sungið með hljómsveitum víða um heim og hlotið margvíslegar viðurkenningar fyrir söng sinn.

Cantoque Ensemble var stofnað 2017 út frá samstarfi við barokk-hljómsveitirnar Höör Barock og Camerata Öresund þegar þær voru með tónleika á Íslandi, Danmörku og í Svíþjóð. Tónleikarnir hlutu tilnefningu til Íslensku tónlistarverðlaunanna sem tónlistarviðburður ársins 2017. Árið eftir hélt Cantoque Ensemble ferna tónleika með útsetningum á íslenskum þjóðlögum. Einnig flutti hópurinn kantötur eftir J. S. Bach á Sumartónleikum í Skálholti, með Bachsveitinni í Skálholti undir stjórn hins rómaða barokkstjórnanda Andreas Spering.

Árið 2019 hófst samstarf Cantoque Ensemble við Steinar Loga Helgason. Fyrsta verkefnið með honum var að flytja Jóhannesarpassíu J. S. Bach ásamt barokkbandinu Brák. Árið eftir hélt hópurinn tvenna tónleika með nýrri íslenskri söngtónlist á Sumartónleikum í Skálholti og einnig á Sönghátíð í Hafnarborg undir stjórn Steinars Loga.

Hópurinn hélt samstarfi sínu við Camerata Öresund áfram árið 2021, en einnig starfaði með þeim barokkhópurinn Ensemble Nylandia frá Svíþjóð í tónlistarverkefni sem fram fór á Íslandi og í Danmörku og var tónleikum hópsins sjónvarpað á barokkhátíðinni BarokkiKuopio í Finnlandi. Þeir tónleikar hlutu tilnefningu sem tónlistarviðburður ársins á Íslensku tónlistarverðlaununum. Cantoque hélt jafnframt tónleika á Myrkum músíkdögum 2022 þar sem kórtónlist Jóns Nordal var í öndvegi. Tónleikarnir voru undir stjórn Steinars Loga Helgasonar og lofaðir í hástert, jafnt af gagnrýnendum sem tónleikagestum. Í framhaldi tók Cantoque þátt í PODIUM, kynningardagskrá Íslenskrar tónverkamiðstöðvar á Myrkum músíkdögum 2023.

Árið 2023 hóf Cantoque samstarf við Ensemble Choeur3 og listræna stjórnandann Abéliu Nordmann sem er með aðsetur í Sviss en starfar yfir landamæri til Frakklands og Þýskalands. Saman fluttu hóparnir hina þekktu messu Frank Martin í nýjum búningi ásamt íslenskum verkum og endurfluttu síðan efnisskrána á lokatónleikum Sönghátíðar í Hafnarborg. Í Sviss flutti Cantoque einnig alíslenska efnisskrá til kynningar á þekktum íslenskum kórverkum ásamt því að halda masterklass fyrir stjórnendur og kórsöngvara á Basel-svæðinu.

Steinar Logi Helgason lærði á píanó í Tónmenntaskóla Reykjavíkur, Nýja Tónlistarskólanum og í Tónlistarskólanum í Reykjavík. Hann hóf nám í Tónskóla Þjóðkirkjunnar árið 2010 og tók þar kirkjuorganistapróf en lauk síðar bakkalárgráðu af kirkjutónlistarbraut Listaháskóla Íslands undir handleiðslu Björns Steinars Sólbergssonar. Steinar Logi stundaði stjórnandanám til meistaraprófs við Konunglega tónlistarháskólann í Kaupmannahöfn og útskrifaðist þaðan í lok árs 2020. Hann hefur stjórnað fjölda kóra og starfað víða sem organisti, píanóleikari og stjórnandi. Hann var tilnefndur til Íslensku tónlistarverðlaunanna árið 2021 ásamt Cantoque Ensemble sem tónlistarhópur ársins í flokki sígildrar og samtímatónlistar. Steinar Logi tók við stöðu kórstjóra Hallgrímskirkju haustið 2021.

Hjálmar H. Ragnarsson hefur verið atkvæðamikill sem tónskáld hér landi allt frá því hann flutti heim 1980 að loknu framhaldsnámi í Bandaríkjunum og Hollandi. Verk hans spanna allt frá einleiksverkum til stærri sinfónískra verka, og frá einsöngslögum til söngleikja og ópera. Hann hefur samið tónlist fyrir fjölda leiksýninga og fyrir kvikmyndir, auk þess sem hann hefur unnið með ýmsum kórum og sönghópum bæði sem tónskáld og stjórnandi. Hjálmar hefur látið að sér kveða í félagsstarfi listamanna og menningarpólitík, m.a. var hann formaður Tónskáldafélags Íslands 1988 - 92 og forseti Bandalags íslenskra listamanna um átta ára skeið. Hjálmar var ráðinn fyrsti rektor Listaháskólans við stofnun skólans haustið 1998, og stýrði hann uppbyggingu hans þar til hann lét af störfum sumarið 2013. Þá hefur Hjálmar unnið mikið að rannsóknum á íslenskri tónlist, m.a. er hann frumkvöðull að endurreisn tónlistar Jóns Leifs, og hann hefur skrifað fjölmargar ritgerðir og greinar um íslenska tónlist og gert útvarpsþætti með íslenskum tónskáldum. Hjálmar býr í Kópavogi en er nú með jafnt aðsetur í Brüssel.

Um tónleikana, frá tónskáldinu:
Verkin á tónleikunum eru öll frá níunda áratugnum fyrir utan nýja kórverkið við ljóð Snorra Hjartarsonar, sem ég samdi seint á síðasta ári og er frumflutt hér í dag. Á þessum tíma var ég mjög aktífur sem kórstjóri og stjórnaði m.a. Háskólakórnum um nokkurra ára skeið og síðar sönghópnum Hljómeyki. Elsta verkið, Gamalt vers / Maríusonur mér er kalt, er einmitt skrifað fyrir Háskólakórinn, sem flutti það víða á tónleikum sínum. Þá gerði ég útsetningar á íslenskum þjóðlögum fyrir kórinn, og eru þrjár þeirra fluttar hér í dag.

Ljóð Stefáns Harðar Grímssonar hafa fylgt mér allt frá því í menntaskóla þegar ég kynntist ljóðabók hans Svartálfadans. Ég hef samið söngverk og kórverk við ýmis ljóða hans og í dag heyrum við Kvöldvísur um sumarmál frá 1984 sem Hamrahlíðarkórinn frumflutti á Myrkum músíkdögum 1987 undir stjórn Þorgerðar Ingólfsdóttur. Í þessu verki má greina skýrt hin nánu tengsl orða og tónlistar, sem einkenna mörg verka minna.

Langstærsta kórverkið mitt frá þessum tíma er Messa í fimm þáttum við texta föstu messuliðanna, þ.e. Kyrie, Gloria, Credo, Sanctus – Benedictus og Agnus Dei. Á tónleikunum í dag eru aðeins fluttir fyrstu þrír þættirnir. Ég samdi fyrst Gloriu-þáttinn og var það að beiðni Marteins H. Friðrikssonar fyrir Dómkórinn, og síðar kom svo hver þátturinn af öðrum, og frumflutti sönghópurinn Hljómeyki verkið í heild á tónleikum sínum í Skálholti í ágúst 1989. Verkið vakti umtal og athygli á sínum tíma, ekki síst fyrir óhefðbundna nálgun við túlkun þessara fastgrónu texta. Kyrie-kaflinn hefur yfirskriftina „Energico“ (með krafti), Gloriu-kaflinn „Mesto“ (dapurlega) og Credo-þátturinn „Impetuoso“ (með ákafa og ofsa).

Síðasta verkið á efnisskránni er Ave Maria sem byggir á stefi úr leiksýningunni Agnes barn Guðs sem Leikfélag Reykjavíkur setti upp í Iðnó 1985, leikstjóri Þórhildur Þorleifsdóttir. Ári síðar svaraði ég kalli Harðar Áskelssonar, stjórnanda Mótettukórs Hallgrímskirkju, og útfærði sönginn fyrir blandaðan kór. Mótettukórinn frumflutti Ave Maríuna á tónleikum sínum í Landakotskirkju vorið 1986. Þessi mótetta er smíðuð að mestu úr dúr- og moll-hljómum sem tengjast jafnan yfir þríundir, sjálfsagt áhrif frá tónlist Jóns Leifs sem ég þá hafði stúderað fram og til baka í meistaranáminu mínu í Bandaríkjunum. Í því sambandi get ég vísað til fyrsta lagsins á tónleikunum, Gamalt vers / Maríusonur mér er kalt, sem býr yfir andblæ sem mótast af þessum sömu eigindum.

Snorri Hjartarson er annað ljóðskáld sem hefur staðið mér nærri allt frá unglingsárum. Það var því nærtækt fyrir mig að leita í ljóðasafn hans þegar ég fékk beiðni um að semja nýtt verk fyrir tónleikana í dag. Ljóðið heitir Þjóðlag, en það er augljóst að ekki er hægt að nefna tónverkið eftir því heiti. Greip ég því til þess að nefna verkið eftir upphafslínu síðasta erindisins, „Vakir vakir þrá mín ...“. Ljóðið býr yfir blæbrigðum og litum sem lýsa upp myrkan bakgrunn og torræða merkingu. Landið, náttúran og maðurinn í sömu festingu, „... það loga stjörnur tvær ...“.

HHR

HALLGRÍMSKIRKJA - ÞINN TÓNLEIKASTAÐUR!