Flóttakonan Rut formóðir lífsins

Í Biblíunni eru ekki aðeins sögur um fólk sem lifði fyrir tvö þúsund árum. Sögur Biblíunnar eru ekki bara gamlar sögur heldur sögur fyrir framtíð og nútíð. Þær eru sögur um okkur. Þær eru ekki úreltar - eins og grunnhyggnir halda - heldur sögur sem eru svo kraftmiklar og lífseflandi að þær móta. Biblíusögurnar eru klassískar, þær eru erkisögur. Ein þeirra er saga Rutar í Gamla testamentinu. Í Rutarbók er heillandi frásögn um fólk, gildi, ábyrgð, val, ást, flóttafólk og hvernig hægt er að bregðast við útlendingum. Eru þessi stef úrelt? Nei, þau varða vanda og val í nútíma.

Sagan hefst meira en þúsund árum fyrir Kristsburð. Fólk var á ferð, eiginlega á flótta frá Jerúsalem til landsvæðis austan Jórdandals. Þar settist að hebresk kjarnafjölskylda, foreldrar og tveir drengir. Strákarnir uxu upp. Fjölskyldan kom sér fyrir og aðlagaðist umhverfinu það vel að ungu mennirnir gengu að eiga nágrannameyjar. Heimastúlkurnar gengu í hjónaband með útlensku strákunum. En svo urðu hörmungar. Pabbinn og báðir synirnir dóu. Konan varð ekkja sem og ungu tengdadæturnar. Krísan var alger. Í karlstýrðu samfélagi voru þeim flest sund lokuð. Ekkjan ákvað að fara heim á gömlu slóðirnar í Ísrael. Og ungu konurnar sem voru barnlausar urðu að velja lífsstefnu. Önnur varð eftir en hin fór með gömlu konunni. Hún axlaði ábyrgð umfram alla skyldu. Sú unga gekk í verkin til að bjarga sér og tengdamóður sinni. Hún var svo öflug í framgöngu að hún hreif fólk í nágrenni Jerúsalem. Svo varð merkileg ástarsaga, með pólitískum snúningum, siðferðilegum, trúarlegum og menningarlegum pælingum. Rut var ábyrg í einu öllu, lifði með reisn í ómögulegum aðstæðum og var reynd í flestu. Hún var sem skírð í eldi lífsreynslunnar. Hún var trú yfir litlu sem stóru. Saga hennar er saga hetjunnar sem var síðan endursögð og væntanlega endurunnin í þágu framvindu sögu Hebrea. Það var þessi kona sem varð ættmóðir lausnar Ísraels og heimsins, formóðir Davíðs og Jesú Krists. Flóttakona varð formóðir lífsins. Það er djúpgaldur hins guðlega gjörnings, blessun elskunnar.

Rutarbók er saga um ást, um líf og reisn þrátt fyrir vanda og mótlæti. Saga um að þegar fólk axlar ábyrgð og flýr ekki geta kraftaverk orðið. Ástarjátning Rutar er ekki aðeins dýr lífstjáning heldur hefur verið endursögð um aldir, túlkað tilfinnningar fólk, orðið hvati til þroska og síðan verið tjáð í hjónavígslum fólks með alls konar og ólíka kynhneigð. Samskipti Bóasar og Rutar eru hefðarminni sem raungerast og rata til okkar í ýmsum útgáfum s.s. í samskiptum Jesú Krists og konunnar við brunninn. Jesús gaf sig á tal við útlenska konu. Biblíusögur eru lífseigar. Rutarsaga er ástarsaga um landflótta konur en endar sem saga um barn sem fæðist og bjargar heiminum. Það barn var upphaf sögu um lífið, vonar og hins góða – heimsljósið sjálft.

Í Rutarbók segir Bóas við Rut:

„Taktu nú eftir, dóttir mín. Tíndu ekki kornöx á neinum öðrum akri og farðu ekki héðan heldur haltu þig að stúlkunum mínum. Hafðu augun á akrinum þar sem piltarnir eru að skera korn og gakktu á eftir þeim. Ég hef bannað vinnufólkinu að amast við þér. Ef þig þyrstir farðu þá að vatnskerunum og drekktu af þeim sem piltarnir hafa fyllt.“ Þá féll hún fram á ásjónu sína, laut til jarðar og sagði við hann: „Hvers vegna sýnir þú mér þá góðvild að virða mig, útlendinginn, viðlits?“

Útlendingar á nýjum slóðum. Landflótta fólk í veröldinni. Rutarbók segir okkur að aðkomufólk er ekki réttlaust eða vont fólk heldur jafn lifandi og við hin. Það þráir öryggi, ást, frið, skilning þrátt fyrir að það sé útlendingar og öðru vísi. Yfir vakir Guð elskunnar sem elskar innlenda og útlenda, elskar alla jafnt og vill að við iðkum guðsástina í samskiptum og tengslum við aðra. Manngildi er ekki hluti af þjóðerni eða menningu. Manngildi er guðsgjöf.

Kyrrðarstund. Íhugun Sigurðar Árna Þórðarsonar.