Þjóðhátíðardagur Bandaríkjanna - pistill SÁÞ

Mér þykir vænt um Bandaríki Norður Ameríku. Ég naut bandarískra styrkja og þeirrar gæfu að nema við bandarískan háskóla. Ég kynntist mörgum og flest eru þau og voru úrvalsfólk. Ég komst að því margt af því besta, sem heimsmenningin hefur alið, varð til í Bandaríkjunum. Ég á frábært venslafólk sem er búsett vestra og hef lært margt af.

Á þjóðhátíðardegi Bandaríkjanna fagna ég. Alltaf hefur mér þótt skemmtilegt, að fáni þeirrar þjóðar skuli hafa sömu liti og hinn íslenski. Svo blakta þeir saman í vindinum, samlitir fánar litla og stóra. Um allan heim blaktir tákn Bandaríkjanna á þessum degi. Frelsisbarátta þjóða litar jafnan hátíðisdaga hennar. 4 júlí er þjóðhátíðardagur vegna þess að þann dag árið 1776 var samþykkt Sjálfstæðisyfirlýsing hinna þrettán nýlendna, The Declaration of Independence of the Thirteen Colonies.

Yfirlýsingin á erindi við fólk sem hefur áhuga á gildum samfélaga, stjórnun, réttlæti, já og lífinu. Það er athyglisvert að lesa hina löngu röð ávirðinga og ákæra á hendur breskum stjórnvöldum sem rituð eru í Sjálfstæðisyfirlýsingunni. Ef aðeins helmingur var sannur hefði það verið nóg til að réttlæta viðbrögð af hálfu nýlendumanna í Ameríku.

Kraftplagg í þágu heimsbyggðar

Bandarísk áhrif eru gríðarleg um allan heim. Sem heimsveldi hafa Bandaríkin oft beitt styrk sínum til góðs utan eigin landamæra og miðlað mikilvægum gildum sem varða mannréttindi og heilbrigði í stjórnmálum. En stundum hefur utanríkispólitík þjóðarinnar verið skeytingarlítil um tilfinningar og stefnu annarra þjóða og hópa. Bandaríkjamenn fóru t.d. offari í Íraksstríðinu eins og allar helstu kristnar kirkjudeildir Bandaríkjamanna bentu á. Bandarísk stjórnvöld geta jú gert svipuð mistök og fallið í sömu gryfjur og Georg III sem gagnrýndur var í Sjálfstæðisyfirlýsingunni. En öllum þeim sem er annt um gildi, góða pólitík og stjórnssýslu geta séð í Sjálfstæðiyfirlýsingunni kraftplagg í þágu heimsbyggðarinnar. Bandaríkjamenn eiga í sögu sinni stöðuga áminningu til heilbrigði í pólitík og menningarlífi.

Lýðræði og mannréttindi

Sjálfstæðiyfirlýsing Bandaríkjanna fjallar um frumrétt fólks til lífs, frelsis og sóknar í hamingju. Rétt eins og Marteinn Lúther en ekki Thomas Jefferson héldi á pennanum segir í yfirlýsingunni, að til að fólk og þjóðir geti notið þessara grunngæða séu stjórnvöld stofnsett. Valdið er frá fólkinu og stjórnvöld stýra í krafti þess valds. Þegar þau bregðast skyldu sinni er rétt og skylt að kollvarpa stjórnvöldum. Hér er grunnhugsun lýðræðis og mannréttinda því sett á blað. Fólk á rétt á lífi og lífsgæðum. Hlutverk stjórnvalda og þar með stofnana og einstaklinga er að verja þau gæði.

Mannvirðing er leiðarstjarna yfirlýsingarinnar og er endurómur kristinna grunngilda. Góð og ábyrg stjórn Bandaríkjanna er gæfa allrar heimsbyggðarinnar en vond stjórn á þeim bæ er ólán allra manna. Heimsbyggðin á eiginlega siðferðalega kröfu til að koma að vali forseta þessa stórveldis! Best væri að Sameinuðu þjóðirnar hefðu rétt á afneita vali forystu stærstu ríkja heims – þegar ljóst má vera að valið ógni heimsfriði eða fari á svig við almannahag heimsbyggðarinnar. Stjórnvöld valdamestu ríkja heims eru ekki einkamál þeirra.

Allir ættu að staldra við og lesa Sjálfstæðisyfirlýsinguna og velta vöngum yfir tenglum hennar við kristinn boðskap. Sú tvenna veitir ljómandi blöndu af efni fyrir gott mannlíf! Til hamingju heimsbyggð, að Bandaríkjamenn skuli eiga kraftmikla sjálfstæðisyfirlýsingu og einnig góða stjórnarskrá.

Gleðilega hátíð!